Bokashi: wat is het en hoe maak je het?
Eco-Inspiratie / Tuin en dier / Bokashi
"Goed organisch gefermenteerd materiaal" dat is wat de term bokashi betekent. Het is een Japanse techniek waarbij je keuken- en tuinafval luchtdicht laat fermenteren en zo een voedingsrijke stof krijgt voor je tuin. Hier komt, in tegenstelling tot composteren, geen CO2 bij vrij! Hoe het werkt en wat je ervoor moet doen lees je hieronder!




Wat is fermentatie?

Fermenteren is een natuurlijk proces waarbij micro-organismen zoals bacteriën, schimmels en gisten (ook wel Effectieve Micro-organismen genoemd) voedingsmiddelen omzetten in andere stoffen. Het wordt ook wel omschreven als het gecontroleerd laten bederven van voedsel. Populaire producten die een product zijn van fermentatie zijn: kombucha, sojasaus en kimchi. Naast voedingsmiddelen, kun je ook compost maken door middel van fermentatie.

Bij bokashi wordt gft-afval door middel van een fermentatieproces omgezet in voeding voor de bodem van je tuin. De Effectieve Micro-organismen gaan aan het werk met het organische afval en zorgen ervoor dat er veel nieuwe voedingsstoffen in ontstaan. Om de bacteriën en schimmels optimaal hun werk te laten doen, mag er geen zuurstof bij de voedselresten komen. Daarom wordt dit gedaan in afgesloten emmers, potten of bakken. Bokashi is Japans voor ‘goed gefermenteerd organisch materiaal.' Deze vorm van composteren wordt steeds populairder omdat het geschikt is voor kleine ruimtes, het geen nare geurtjes achterlaat en een hogere voedingswaarde heeft dan reguliere compost.



Wat heb je nodig?

Voor het maken van je eigen bokashi heb je luchtdichte emmers nodig. Er bestaan speciale bokashi-emmers die je door hun compacte formaat eenvoudig in een keukenkastje of op je balkon kunt plaatsen. Omdat ze luchtdicht zijn, trekken ze geen vliegjes of ander ongedierte aan.

Naast de emmers heb je bokashi-starter nodig. Dit zijn tarwezemelen die van tevoren al gefermenteerd zijn, waardoor er speciaal geselecteerde Effectieve Micro-organismen in aanwezig zijn die ervoor zorgen dat het fermentatieproces gestart wordt.

Verder is het handig om een tool te hebben waarmee je de inhoud wat aan kan stampen, een bakje om bokashi-sap op te vangen en last but not least: gft-afval! Dit kan bestaan uit keukenafval (gekookt en ongekookt, inclusief kaas- en vleesresten) en tuinafval.

Stappenplan



Onderin de bokashi-emmer zit een stevig rooster. Verdeel hier ongeveer 20 gram bokashi-starter gelijkmatig overheen.


Snijd je keukenafval in kleine stukjes van maximaal 5 cm. Hierdoor zal het proces sneller verlopen.


Doe je klein gesneden keukenafval in de bokashi-emmer. Eén laag hiervan moet ongeveer 5 cm hoog zijn.


Verdeel over deze laag keukenafval 20 gram bokashi-starter. Dit kun je dus zien als een soort lasagne-techniek: starter – afval – starter.



Druk het geheel vervolgens stevig aan met de bokashi-stamper en sluit de emmer goed af met de deksel.


Doorloop deze stappen totdat de emmer vol is. Je kan nu aan een nieuwe emmer beginnen terwijl de ander fermenteert.


Na een week fermenteren kan het voedingsrijke sap getapt worden. Doe dit vervolgens dagelijks!


Na ongeveer twee weken is het fermenteren klaar, het ruikt zuur. Lees hieronder wat je met het sap en de bokashi kunt doen.


Wat is bokashi-sap?

Bokashi-sap is een voedingszuur dat zeer rijk is aan allerlei nuttige stoffen voor planten. Je kunt het als plantenvoeding voor je binnen- en buitenplanten gebruiken. Het is zeer belangrijk om het te verdunnen met 100 delen water, anders ‘verbranden’ de plantenwortels! Het sap is het meest effectief als het net getapt is. Heb je teveel sap voor je planten? Gebruik het dan onverdund als natuurlijke reiniger/ontstopper voor de afvoer van wasbakken en toilet.

De bokashi zelf kun je verwerken in de bodem van je tuin door een geultje of gat van ongeveer 10 cm diep te graven en de bokashi daarin te scheppen. Je kunt 1 kg bokashi per 1 m2 rekenen. In een voedingsarme grond kun je tot 2 kg per m2 verwerken. Zorg ervoor dat de bokashi onder een laagje grond ligt en twee weken de tijd krijgt om te verteren voordat je er iets in zaait of plant. Doe je dit te vroeg, dan heb je kans dat de zaadjes of plantenwortels ook gaan fermenteren. Bij warmer weer verteert de bokashi sneller dan bij koud weer.



Maak potgrond van bokashi

Je kunt van bokashi een soort potgrond maken door het in een aardewerken pot te mengen met aarde. Zet dit een paar weken tot maanden omgekeerd op de bodem, zodat regenwormen de pot in kunnen komen en de aarde beter maken. Ook in bloembakken kun je de bokashi met (pot)grond mengen om de bodem een opfrisser te geven. Ook hierbij geldt: wacht twee weken met het planten van zaadjes en bloemen, zodat ze niet mee fermenteren met de bokashi. Wil je de bokashi tussen bestaande planten toevoegen? Zorg er dan voor dat de bokashi op minstens 10 cm afstand van de wortels terechtkomt.

Heb je na het bemesten van de tuin nog bokashi over waar je niets meer mee kan? Dan kan je de overgebleven bokashi ook op de composthoop gooien. Dit vermindert niet alleen de hoeveelheid afval die je genereert, het bevordert ook nog eens het composteerproces. Een duurzame win-winsituatie dus!

Bekijk ook

Composteren of fermenteren

Composteren of fermenteren
Raak je in de war van deze termen en wil je weten wat het verschil is? Wij hebben het antwoord voor je!

Lees meer

Duurzaam tuinieren

De voordelen van een ecologische tuin
Een natuurvriendelijke en ecologische tuin is een lust voor het oog en ook nog eens goed voor het milieu. Zie je het al voor je? Jouw tuin vol leven en bedrijvigheid, met zoemende insecten, inheemse planten en wilde bloemen. Door duurzaam te tuinieren zorg je voor een gezonde leefomgeving en een groene toekomst.

Lees meer